Zabieram się za ten wpis od paru dni, aż w końcu się wyprodukowałem. Mało mam niestety czasu, nawet na to, by odnosić się do komentarzy pod wcześniejszymi tekstami, a odnoszenie się do nich po paru dniach jakoś nie uchodzi w moim mniemaniu. Stąd dziękuję wszystkim, którzy zostawiają jakiś ślad pod tymi wpisami i przepraszam, że nie ciągnę dyskusji, bo te na pewno byłby ciekawe.

Wracając do tego Churchilla. On ostatnio często chodzi po głowie; chyba nie tylko mi. I to jest dość zaskakujące, bo normalnie nie mam zbyt wielu powodów, by czynić jakieś analizy owej persony. No ale ostatnio mi ten Churchill wyłazi spod każdego kamienia.

Np szykuję tekst o wsparciu militarnym Zachodu dla Polski w latach 1919-1921, gdzie skupiam się na wątku lotnictwa. To fascynujące jak to się odbywało, ale nie uprzedzam faktów. I tam mi ten Churchill wyłazi. I tak dalej, i temu podobne.

Jest też oczywiście niesławne Gallipoli, którego znaczenie, to prawdziwe, ostatnio podniósł Stalagmit. Ale jest też tak zwana sztuka filmowa. Np na przestrzeni dosłownie paru miesięcy ubiegłego roku pojawiły się dwa filmy z tak zwanej najwyższej półki. One łącznie zdobyły dwa Oskary, w tym za rolę pierwszoplanową męską Gary'ego Oldmana, że pomniejszych laurów nie wymienię. Mamy więc zatem naprawdę wielkie kino. Chodzi oczywiście o filmy Dunkierka i Czas mroku. Oba w oparciu o to samo wydarzenie.

Dunkierkę oglądałem parę miesięcy temu, więc z pewnego dystansu mogę napisać ledwie kilka zdań. To film ponury i to bardzo. Pamiętam, że nie ma w nim niemal wcale muzyki filmowej, a już na pewno nie ma jej w scenach batalistycznych, co dodaje mroku i okrucieństwa. Mimo, że krew nie leje się jakoś szczególnie, jak choćby w innym słynnym filmie Szeregowiec Ryan, gdzie mięcho lata po plażach Normandii niczym w klasycznym slash-horrorze. Sama Dunkierka jest pusta i gdyby przelatywały po jej ulicach te znane z westernów kupy krzaków (te z pustyń Nevady i Teksasu), to nikt by się nie zdziwił. Co ciekawe z filmu zupełnie nie dowiemy się dlaczego Niemcy, którzy są naprawdę blisko i niby mogą zrobić co chcą, w tym zetrzeć cały korpus na miazgę, jakoś tego nie robią.

Mamy w nim kilka wątków indywidualnych historii, w tym pewnego Francuza, który fartem i fortelem załapał się na jeden z okrętów ewakuujących brytyjski korpus z plaż Dunkierki. No cóż, nie miał on lekko jak to się wydało. Tyle mogę napisać.

 

Zupełnie na świeżo natomiast jestem po filmie Czas mroku. To jest film niby o Churchillu, ale tak naprawdę o Imperium. Opowiada on o ledwie kilkunastu dniach z jego historii, tych właśnie między wtargnięciem Wehrmachtu do Beneluxu, a ewakuacją korpusu brytyjskiego. Film ma, jak nam próbują to powiedzieć rozmaici recenzenci i tak zwani fachowcy, opowiedzieć o człowieku, który stoi przed nieludzkimi wysiłkami. A w istocie stoi przed wyborem między złem - separatystyczny pokój z Hitlerem - a dobrem - czyli walką do upadłego. Mimo, że wiemy od początku jak to się skończy, i że Churchill wybierze dobro, to jesteśmy co i rusz zmuszani do trzymania za niego kciuków. Żeby przypadkiem coś nie poszło nie tak. I ku temu są uruchamiane wszystkie znane z filmów formuły.

Jest więc "zły" Chamberlain. Nieudacznik i kunktator, który jest gotów porzucić cały świat na pastwę Nazistów. Mamy też opowiedziane wszystkie błędy i wypaczenia Churchilla, w tym owo Gallipoli, o których opowiada nam Chamberlain, więc wiemy, że to pomówienia. Sam Churchill zaś to taki trochę safanduła, choleryk, alkoholik. No i bufon, który ani nigdy sam nie zrobił choćby kanapki, ani nawet metrem nie jechał. Ale to już czysta kokieteria, bo o tym wszystkim nie mówi nam już Chamberlain, ale sam Churchill. To metro jeszcze zresztą za jakiś czas wróci. Wszystko to buduje sympatię do pana Winstona.

Mamy też przedstawioną pozycję Wielkiej Brytanii jako petenta USA, a wiemy przecież, że cały ten Roosevelt to kreatura jeszcze gorsza niż Chamberlain. Współczujemy więc zarówno Churchillowi jak i samej Wielkiej Brytanii, że ona tak osamotniona i biedna musi stawiać czoła potędze Rzeszy. Mimo, że gdzieś pod skórą czujemy, że potrafi być pan Winston bezwzględny, ale wiemy, że jest dobry, i że ta bezwzględność to taka bezwzględność a'la Batman. I tak ten film się toczy.

 

Co z filmu wiemy poza tym? Np że gabinet wojenny JKM liczył 5 (pięciu) ministrów, co z dzisiejszej perspektywy nie mieści się - jak to się mówi - w pale. Oraz że WB kupowała w USA samoloty, na które to kredyt zaciągała w samych USA. No i co najważniejsze, że to nie było tak, że premierem miał być Churchill, a więc woja i koniec. Churchill zresztą osobiście gardzący Hitlerem jest nawet gotów odrzucić osobiste emocje i jednak pójść na opcję pokojową. No ale któregoś dnia zapragnął dowiedzieć się czego naprawdę pragnie lud i po raz pierwszy wsiada do metra, by wysłuchać jego głosu. W filmie naprawdę jest taka scena i to potraktowana całkiem serio. Jedna z najważniejszych osób na świecie podejmuje jedną z najważniejszych decyzji swoich czasów po rozmowie z ludem w metrze. A była tam mała dziewczynka, która powiedziała, że chce walczyć do końca. Była też jakaś stateczna pani, był też młody Pan Murzyn. Wszyscy zgodnie potwierdzają - premierze - walczmy! Scena niczym z życiorysu Lenina. To już baśń o Lechu, Czechu i Rusie brzmi wiarygodniej, ale reżyser, mimo że próbuje wykreować obraz niby skrajnie realistyczny, to mimo to wali nam taką sceną po oczach. To się nie mieści w pale jeszcze bardziej niż 5 ministrów w gabinecie wojennym.

Wróćmy jednak do samej ewentualnej alternatywy dla Churchilla. Z filmu dowiadujemy się, że toczą się jakieś zakulisowe podchody pod układ pokojowy z Rzeszą, i że stoją za tym Włochy. No ale Churchill się uparł i będzie jednak wojna. Na marginesie toczy się kwestia ewakuacji Dunkierki, którą ma osłaniać skazany na pożarcie (skazany przez Churchilla) garnizon Calais. On pełni taką rolę mini-Gallipoli. Mini, bo jednak ofiar mniej, no i tym razem to jednak rodowici Anglicy, ale poza tym ma on po prostu odciągnąć uwagę otoczenia od spraw ważniejszych i jedynie pozorować pewne działania.

 

Czego z filmu się nie dowiadujemy? Po prostu cała narracja stoi na głowie. To nie było tak, że najpierw musiała zapaść decyzja "Churchill czy Chamberlain", a z niej wynikać miała konsekwencja "wojna czy pokój". Było dokładnie odwrotnie. To tak jakby zapytać dziecko dlaczego zimą jest zimno, i ono zwykle odpowiada, "bo pada śnieg". Film stawia właśnie taką fałszywą i naiwną tezę. W rzeczywistości natomiast najpierw było do ustalenia czy z Hitlerem walczyć, czy się układać (a walczyć później). I od tego zależało czy postawimy na Chamberlaina, czy na Churchilla, który na wojnę jest w sam raz. Sprawdził się w wojnie poprzedniej przecież.

Nie dowiadujemy się też oczywiście dlaczego to niemieckie dywizje nie zmiotły jednak do morza korpusu w Dunkierce, bo też nie wiemy nic na temat woli Hitlera, by się z WB ułożyć. A to jest wątek oczywisty i to głównie z tego powodu, jako gest dobrej woli, Hitler wstrzymał się przed zniszczeniem armii brytyjskiej. Przeliczył się, ale to już inna kwestia. Wtedy faktem było, że wojna z Anglią była mu kompletnie nie na rękę i nie była zgodna z jego doktryną. Na to jest mnóstwo poszlak, a nawet dowodów. To dlatego Chamberlain do końca był w grze. Gdyby bowiem WB otrzymała atrakcyjną ofertę i mocne gwarancje od Hitlera, i gdyby USA odmówiły wsparcia (jak to się fałszywie w filmie pokazuje), to pokój by był. Tuż po usunięciu Churchilla z fotela premiera. No ale nie od tego są filmy oscarowe, żeby opowiadać jak było naprawdę.

---

tagi: imperium  wojna  film  churchill 

	re-or
	15 listopada 2018 11:39

17     3092    6 zaloguj sie by polubić